ضعف در برنامه ریزی، مهم‌ترین عامل مسائل موجود شهرداری

سالیان متمادی از نخستین تلاش‌ها برای برنامه ریزی فعالیت‌ها در کشور می‌گذرد و نزدیک به ۴ دهه است که از نظام برنامه ریزی و نظام بودجه به منظور مدیریت صحیح مجموعه‌ها استفاده می‌شود. برنامه‌های کلان و چشم انداز‌های بیست ساله ترسیم شده اند تا با تدوین برنامه‌های میان مدت و کوتاه مدت بر مبنای آن ها، در بازه‌های زمانی مشخص به تعریف، تبیین، طراحی و اجرای فعالیت‌های مدنظر اقدام شود.

بر اساس قانون نوسازی و عمران شهری، مدیریت شهری به تهیه برنامه‌های میان مدت و سالانه برگرفته از طرح‌های جامع شهری ملزم است. زیرا یکی از سازمان‌های مؤثر در هر شهر و استانی، حوزه مدیریت شهری و شهرداری است و این مجموعه رابطه‌ای مستقیم با مردم در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... دارد و نقش تأثیرگذاری را در شهرنشینی ایفا می‌کند؛ بنابراین مهم‌ترین عامل در توسعه شهری، وجود برنامه‌ای جامع و کارآمد است.

سوابق و رویکرد‌های مجموعه مدیریت شهری از یک سو و نبود آمار و اطلاعات دقیق و شفاف و به روز از داشته‌های شهر و شهرداری از سوی دیگر، بر مهجورماندن برنامه در نظام مدیریت شهری و توفیق نیافتن در تحقق چشم انداز‌های کلان و هدف گذاری‌های بلندمدت دلالت دارد که در واکاوی چرایی این ناکامی، نکات شایان تأمل بسیار است.

آنچه را بعضی اوقات شاهدیم، این است که مجموعه مدیریت شهری به نظام برنامه ریزی اصولی توجه کافی نداشته یا برنامه‌ها و روش‌های ناصحیحی به کار گرفته و در برخی موارد، شیوه دستور‌های سلسله مراتبی به برنامه‌های مصوب و تمرکز بیش از حد و ایجاد روش‌هایی همچون عاملیت، ترجیح داده شده است.

میزان بدهی ایجادشده شهرداری در ادوار گذشته همواره یکی از موضو ع‌هایی بوده که منشأ بی برنامگی در عین وجود نظام‌های پیچیده و منقبض برنامه ریزی در مدیریت شهری است و آن را به عنوان یکی از مشکلات اصلی در سر راه مدیریت شهری تازه شکل گرفته مطرح می‌کنند و هر دوره شاهد آن هستیم.

نبود قطعیت در تخصیص میزان بودجه سالانه به طرح‌ها و تبعیت نکردن مدیران اجرایی از اولویت‌های برنامه یا تمرکز بیش از حد در سطوح ستادی، باعث آشفتگی در اولویت بندی و اجرای طرح‌های مصوب می‌شود.

مجموعه مدیریت شهری به عنوان سکان دار این کشتی طوفان زده باید دارای برنامه و آمادگی برای اجرای آن باشد تا بتواند در تفکر حاکم بر ارکان مدیریت شهری، کارگزاران، ذی نفعان و همچنین شیوه‌های اداره شهر دگرگونی اساسی ایجاد کند.

زیرا به یقین چنین تحولی با مقاومت افرادی روبه رو خواهدشد که منافعشان در فضایی آشفته در مدیریت شهری تأمین می‌شود. از سوی دیگر، مسئولان اجرایی درون سازمانی نیز که با فعالیت در بستری بدون برنامه، متمرکز و بدون ساختار اجرایی منسجم مأنوس اند، با به مخاطره افتادن در برابر تغییرات، مقاومت نشان خواهند داد.

بر این باور هستیم که مسئولان در مسئولیت‌هایی که در نظام اسلامی و مدیریت شهری به عهده آن‌ها واسپار شده است، امتحان می‌شوند. به همین دلیل بایسته است همه تلاششان را به صورت عالمانه، مبتنی بر سیاست‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و برای خدمت بی منت و صادقانه و نیز پیروزی در این امتحان الهی به کار گیرند تا بتوانیم موجبات رضایت، ولی نعمتمان حضرت علی بن موسی الرضا (علیه آلاف التحیة و الثناء) و شهروندان مشهدالرضا (ع) را کسب کنیم.